۲۲ راز درباره اعتیاد که نمیدانید
آیا میدانید سن نخستین دفعه مصرف مواد مخدر
در کشورمان به زیر ۲۰ سال رسیده است؟ هدف ما
از ارائه این آمار سیاهنمایی نیست، بلکه به شما
هشدار میدهیم مراقب نوجوانهایتان باشید.
تلفن همراه من چندان پیشرفته نیست، هیچ بازی هم ندارد اما تلفن رفیقم، پیشرفته لمسی دارد با یک عالم بازی. یکی از بازیهای تلفنش، تماشای دنیا از دید یک روح است که با سرعت زیاد در هوایی مه گرفته در حال عبور است. فقط در صورتی میبرید که روح بتواند بدون آن که به سنگ قبری یا درختی بخورد، با سرعتی ترسناک، به مقصد برسد.
نه! اشتباه نکنید! موضوع این یادداشت درباره بازی کردن و تلفن همراه و رفیقم نیست. حرفم درباره اعتیاد است اما آن بازی خاص را بهانه کردم که یادتان بیندازم بیشتر ما، در دنیای اعتیاد، وضعیتی شبیه همان روح سرگردان را داریم، دنیای اعتیاد مه آلود است، پر از " نمیدانم " و " باورهای غلطی" که هر از گاه غافلگیرمان میکنند و خیلیها را هم فرستاده است ته چاه اعتیاد.
حالا تحفهام برای شما از آن دنیای عجیب و درختهای ترسناکش که توی مه پنهان شده اند، 22 تا "آیا میدانید که" است و باقیاش را نگه داشتهام برای روزهای دیگر، خیال تان از بابت مرجع این "آیا نمیدانید که"ها هم جمع باشد، منبع اطلاعات، ستاد مبارزه با مواد مخدر است:
* آیا میدانید ایران هم اکنون یک میلیون و 325 هزار معتاد دارد که اصلیترین علت نخستین بار مصرف مواد مخدر شمار زیادی از آنها، کسب لذت و کنجکاوی بوده است؟
* آیا میدانید در معتادانی که مت آمفتامین (مواد تحریککنندهای همچون شیشه) مصرف میکنند از قشر مخ کاسته میشود و یکی از علل رفتارهای خطرناک و غیر منطقی آنها از دست رفتن کارکرد همین بخش مغز است؟
* آیا میدانید سن نخستین دفعه مصرف مواد مخدر در کشورمان به 15 سال رسیده است؟ هدف ما از ارائه این آمار سیاهنمایی نیست بلکه به شما هشدار میدهیم مراقب نوجوانهای تان باشید.
* آیا میدانید پژوهشهای علمی قوی، هیچ نوع خاصیت پیشگیریکننده و درمانی در مواد مخدر را تایید نکرده است و حرف قاچاقچیها و تولید کنندههای مواد مخدر درباره درمان دیابت با مواد مخدر فقط یک دروغ بزرگ برای تبدیل کردن شما به یک مشتری دائمی مواد است؟
* آیا میدانید پژوهشی معتبر در دانشگاه تورنتو نشان داده است مصرف شیشه، احتمال بروز اسکیزوفرنی (جنون کامل) را افزایش میدهد؟ جالب است بدانید که هم اکنون 80 درصد از تختهای روانپزشکی کشور را معتادان پر کردهاند. حالا خودتان بسنجید مصرف مواد مخدر بویژه انواع صنعتی مانند شیشه چه تأثیری بر مغز دارد! بدتر این که، عکس ماجرایی که گفتیم هم صادق است یعنی خیلی از کسانی که مبتلا به شماری از اختلالات روانی همچون افسردگی و اضطراب هستند با پیشنهادهای نادرست اطرافیان به سمت مصرف مواد مخدر کشیده میشوند.
* آیا میدانید کودکانی که والدین معتاد دارند و بیش فعالانی که والدین برای درمان و کنترل شان کاری نمیکنند، بیش از دیگر کودکان در خطر ابتلا به اعتیاد در بزرگسالی هستند؟
* آیا میدانید تقریبا همه معتادها بجز اندکی، سیگاری بوده اند؟ هر سیگار روشنی در خانه شما، یعنی یک گام نزدیکتر شدن به اعتیاد.
* آیا میدانید بیش از 50 درصد خودکشیها در دنیا با مصرف الکل و مواد مخدر مرتبط است؟ این آمار درباره نوجوانها به 70 درصد میرسد. یکی از علل این وضع، ابتلا به افسردگی شدید به واسطه مصرف مواد مخدر است.
* آیا میدانید همه معتادها آدمهای کثیف و به هم ریخته کارتن خواب نیستند؟ اعتیاد بویژه در مراحل اولیه شاید هیچ نشانه ظاهری نداشته باشد و حتی ظاهراً چنین به نظر برسد که عملکرد معتاد، به ظاهر بهتر شده است مثلاً بیشتر کار میکند، کمتر میخوابد یا حتی شلوغتر و پر انرژیتر شده است. این وضعیت بویژه در معتادانی که مواد مخدر صنعتی مصرف کردهاند دیده میشود اما پس از مدتی ناگهان اعتیاد چهره واقعیاش را نشان میدهد و عملکرد معتاد به کلی مختل میشود.
* آیا میدانید آنها که میگویند کسی با یکبار مصرف مواد مخدر معتاد نمیشود دروغ میگویند؟ بسیاری از مواد مخدر در نخستین بار مصرف بلایی سر مغز میآورند که دیگر رهایی از آنها ممکن نیست.
* آیا میدانید خیلی از قاچاقچیان و توزیع کنندگان مواد مخدر بر عکس تصویری که از کودکی در ذهن ما شکل گرفته است اصلاً آدمهای ترسناکی با تیپ خلافکارهای فیلمها نیستند بلکه اتفاقاً آدمهایی ظاهرا خوشرو، خوش لباس، متین و حتی با تحصیلات بالا هستند؟
* آیا میدانید ازدواج، اعتیاد را شفا نمیدهد فقط باعث میشود معتاد به علت تجربه محیطی پر تنشتر از زمان مجردی بیشتر مواد مخدر مصرف کند و از طرفی زندگی انسان دیگری هم که بدون آگاهی از اعتیادش با او ازدواج کرده است، تباه میشود.
* آیا میدانید احتمال ابتلا به اعتیاد در خانوادههایی که قلیان میکشند هم در بزرگسالی بیشتر از دیگران است؟ به هر حال طبیعی است که قبح تدخین در نظر این کودکان به مرور زمان از بین میرود.
* آیا میدانید بر خلاف تبلیغات ماهواره ای، ترک اعتیاد آسان نیست و کسی نمیتواند صرفاً با مصرف قرص و دارو، اعتیادش را ترک کند بلکه حتماً به خدمات روانشناسی و مشاورهای نیاز دارد؟
* آیا میدانید بیش از نیمی از معتادان ایرانی، شاغل هستند؟ پس آنها که میگویند آدم از سر بیکاری معتاد میشود درست نمیگویند هرچند شاید بیکاری، باعث شود آدمها برای وقت گذرانی با بزه کارها بربخورند اما به هر حال بیکاری، علت اصلی اعتیاد نیست و از دیگر سو، شاغل بودن نیمی از معتادها یعنی امکان دارد هر کدام از همکاران شما یا همسرتان یا فرزندتان در محیط کار، اعتیاد داشته باشند و آن را پنهان کنند.
* آیا میدانید بیش از 60 درصد معتادان ازدواج کردهاند و همسران این افراد نیز در خطر ابتلا به اعتیاد هستند؟ پس فراهم نبودن امکان ازدواج هم اگرچه شاید یکی از علل گرایش به مصرف مواد مخدر محسوب شود اما به شدت فرعی است و اصلی محسوب نمیشود؟
* آیا میدانید 75 درصد معتادان دیپلم به بالا هستند؟ پس آن خیالها که معتادها، فقط آدمهای بیسواد هستند درست نیست.
* آیا میدانید ورزشکار بودن، ضمانتی برای معتاد نشدن نیست؟ اتفاقا مواد مخدری همچون شیشه در سالهای اخیر در باشگاههای بدنسازی به فراوانی تبلیغ شده و بسیاری از ورزشکارها را گرفتار اعتیاد کرده است.
* آیا میدانید شایعهای که میگوید معتادان به تریاک و هروئین، اگر شیشه بکشند، میتوانند اعتیادشان را ترک کنند و به اصطلاح قاچاقچیها "شیشه، مورفین را میشوید" دروغ محض است و از سوی قاچاقچیان مواد مخدر ساخته و بین معتادان مواد مخدر سنتی پخش شده است تا آنها را مشتری شیشه کند؟ برخلاف گفته این افراد، شیشه ماده مخدر صنعتی، به شدت اعتیاد آور است و رهایی از آن به شدت سخت.
* آیا میدانید کسانی که به شما درباره خاصیت ضد درد بودن برخی مواد مخدر وعده میدهند خیلی از اطلاعات را در این زمینه از شما پنهان کردهاند؟ مثلا این که پژوهشها ثابت کرده است مدتی پس از مصرف مواد مخدر، بدن در برابر اثر ضد درد مواد مخدر، مقاوم میشود یعنی اگر در نخستین بار مصرف، فرد معتاد پیشتر با دود کردن یک لول تریاک، کمتر درد کمرش را حس میکرد، پس از 5 بار مصرف مواد مخدر، بدنش در برابر بیحسی ناشی از مصرف آن مقدار تریاک مقاوم میشود و بنابر این باید مقدار بیشتری تریاک مصرف کند تا کمتر درد بکشد. این مقدار گاهی تا 30 برابر هم افزایش پیدا میکند به طوری که فرد دیگر نمیتواند به وضعیت عادی برگردد و باید دایما مشغول مصرف مواد مخدر باشد؟
* آیا میدانید آنها که میگویند برخی مواد مخدر باعث افزایش میل جنسی میشود هم همه حقیقت را به شما نگفتهاند؟ حقیقت این است که بیشتر مشکلات جنسی بویژه در مردان به علت هیجان کنترل نشده و اضطراب شدید است و اگر حتی برخی مواد مخدر میل جنسی را بیشتر کند این وضعیت فقط چند بار ادامه دارد و بعد مصرف همان مواد باعث افسردگی و کاهش شدید میل جنسی میشود؟
* آیا میدانید اعتیاد سن نمیشناسد؟ یعنی آنها که تبلیغ میکنند اعتیاد مربوط به جوان هاست و 50 سال به بالاها معتاد نمیشوند، دروغ میگویند. برخی معتادان در میانسالی و حتی سالمندی به مواد مخدر وابسته شدهاند.